Κινέζοι επιστήμονες δημιούργησαν σπερματοζωάρια στο εργαστήριό τους, τα οποία κάνουν σωστά στη «δουλειά» τους, αφού έφεραν στη ζωή υγιή ποντικάκια.  Το σημαντικό επίτευγμα στο πεδίο της αναπαραγωγικής βιολογίας και της αναγεννητικής ιατρικής, εφόσον επαναληφθεί και σε ανθρώπους, μπορεί να ανοίξει το δρόμο σε νέες θεραπείες για την υπογονιμότητα, η οποία προκαλείται από αντικαρκινικές θεραπείες, λοιμώξεις ή εκ γενετής προβλήματα.

 

Το επίτευγμα

Την έρευνα πραγματοποίησαν επιστήμονες του Ινστιτούτου Ζωολογίας της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, με επικεφαλής τον καθηγητή Σιάο-Γιανκ Ζάο του Τμήματος Αναπτυξιακής Βιολογίας της Σχολής Ιατρικών Επιστημών του Νοτίου Ιατρικού Πανεπιστημίου στη Γκουανκτζού και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Cell Stem Cell».

Οι ερευνητές ξεκίνησαν με εμβρυικά βλαστικά κύτταρα, τα οποία -με τη βοήθεια ενός «κοκτέιλ» χημικών ουσιών, ορμονών και ιστού όρχεων- μετέτρεψαν μετά από δύο εβδομάδες σε σπερματοζωάρια, ικανά να γονιμοποιήσουν ωάρια θηλυκού ποντικιού. Τα επί 15 μήνες υγιή ποντικάκια αργότερα γέννησαν, με τη σειρά τους, άλλους επίσης υγιείς απογόνους. Η δημιουργία σπερματοζωαρίων στους όρχεις είναι από τις πιο πολύπλοκες βιολογικές διαδικασίες στο σώμα και στα περισσότερα θηλαστικά απαιτεί πάνω από ένα μήνα.

Η τεχνική

Οι ερευνητές δεν δημιούργησαν τα ώριμα επιμήκη σπερματοζώαρια (με το  κεφάλι και την γνώριμη ουρά), αλλά ένα προστάδιό τους, τις στρογγυλές σπερματίδες, που δεν μπορούν να κολυμπήσουν. Όμως  είχαν υποστεί την αναγκαία κυτταρική διαίρεση (μείωση) και είχαν τις κατάλληλες γενετικές πληροφορίες, έτσι ήταν δυνατό να εισαχθούν με επιτυχία στα ωάρια μέσω εξσωσωματικής γονιμοποίησης.

Θα ακολουθήσουν πειράματα σε μεγαλύτερα ζώα (πιθήκους). Ο Ζάο αναγνώρισε ότι, προτού κάτι ανάλογο γίνει σε ανθρώπους, πρέπει «να αντιμετωπισθούν οι ηθικές ανησυχίες» και «να αποκλεισθούν προηγούμένως οι πιθανοί κίνδυνοι». Ενα άλλο πρόβλημα που πρέπει να ξεπερασθεί, είναι ότι οι ενήλικοι άνθρωποι δεν έχουν εμβρυικά κύτταρα, ώστε να χρησιμεύσουν ως πρώτη ύλη για τα εργαστηριακά σπερματοζωάρια. Μία εναλλακτική λύση θα ήταν, αντί εμβρυικών, η χρήση δερματικών κυττάρων που θα αναπρογραμματισθούν για να γίνουν πολυδύναμα εμβρυικού τύπου κύτταρα.

Οι επιφυλάξεις

Αλλοι επιστήμονες, κυρίως Ιάπωνες, που επίσης προσπαθούν να δημιουργήσουν εργαστηριακό σπέρμα, δήλωσαν ότι θα προσπαθήσουν να αναπαράγουν το κινεζικό επίτευγμα. Εμφανίσθηκαν πάντως πιο επιφυλακτικοί για την κινεζική ανακοίνωση και επεσήμαναν ότι και άλλες φορές στο παρελθόν έχουν γίνει παρόμοιες ανακοινώσεις, αλλά στη συνέχεια δεν κατέστη δυνατό να επιβεβαιωθούν σε άλλα εργαστήρια.

Δήλωσαν επίσης ότι είναι αβέβαιο κατά πόσο οι τεχνητές (εργαστηριακές) ανώριμες σπερματίδες όντως συμπεριφέρονται ακριβώς όπως τα ώριμα σπερματοζώαρια, κάτι που θα φανεί στα ποντίκια μόνο σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Από την πλευρά τους, οι κινέζοι ερευνητές δήλωσαν ότι ακολούθησαν όλες τις διεθνείς προδιαγραφές που συμφωνήθηκαν το 2014 και ότι έτσι είναι «πολύ σίγουροι» πως το επιστημονικό πρωτόκολλο τους είναι δυνατό να επαναληφθεί και σε άλλα εργαστήρια.

Η υπογονιμότητα αφορά περίπου το 15% των ζευγαριών και στο ένα τρίτο των περιπτώσεων ευθύνεται κυρίως ο άνδρας. Μια γαλλική εταιρεία πρόσφατα είχε ισχυρισθεί πως ήταν η πρώτη που είχε παράγει ανθρώπινα σπερματοζωάρια, όμως δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει την έρευνά της.