Αφιέρωμα στο θρύλο του Ελληνικού Μπάσκετ - Νίκος Γκάλης

 Το krinibc ξεκινάει από αυτή την εβδομάδα και μια φόρα την εβδομάδα, εφόσον μας επιτρέπουν οι υποχρεώσεις μας, από δω και πέρα ένα άρθρο με ρετρό ιστορίες από Έλληνες και ξένους παίχτες που άφησαν εποχή, είτε στο Ελληνικό πρωτάθλημα, είτε στο Ευρωπαϊκό είτε στο NBA.

Για να μαθαίνουν οι νέοι, να θυμούνται και να αναπολούν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία. Φυσικά και δε θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε από άλλο παίχτη παρά μόνο από τον Θρύλο του Ελληνικού μπάσκετ Νίκο Γκάλη!

Ο Νίκος Γκάλης ή αλλιώς Νικόλαος Γεωργαλής όπως είναι το πραγματικό του όνομα(παρατσούκλι "The Gangster"), γεννήθηκε στις 23 Ιουλίου 1957 στο New Jersey των ΗΠΑ, γιος φτωχών μεταναστών από τη Ρόδο και θεωρείτε η σημαντικότερη προσωπικότητα στην ιστορία του αθλήματος στην Ελλάδα και ένας από τους σημαντικότερους παίχτες που περάσανε από την Ευρώπη.

Πως ξεκίνησε. Στις ΗΠΑ έως το 1979.

 Στα μαθητικά του χρόνια ασχολήθηκε με την πυγμαχία μετά από προτροπή του πατέρα του, ωστόσο είχε τρέλα και με το αμερικάνικο ποδόσφαιρο. Ίνδαλμά του στα νεανικά του χρόνια ήταν ο Γουόλτ Φρέιζερ της Νέας Υόρκης.

Δοκίμασε να παίξει και ήταν πολύ καλός, διακρίνονταν στην θέση του running back. Ακόμη και σήμερα ο Γκάλης απολαμβάνει να παρακολουθεί στην τηλεόραση αμερικάνικο ποδόσφαιρο. Γρήγορα πάντως διαπίστωσε πως ήταν ένα σκληρό παιχνίδι, με πολλούς τραυματισμούς. 

Εκτός από το μποξ και το αμερικάνικο ποδόσφαιρο του άρεσε πάρα πολύ το μπέιζμπολ και το χόκεϊ επί πάγου. Σε ηλικία 10 ετών ανακάλυψε το μπάσκετ και τρία χρόνια μετά άρχισε να προπονείται πιο συστηματικά χωρίς να έχει ακόμη κατασταλάξει πώς αυτό θα είναι το άθλημα το οποίο πρόκειται οριστικά να ακολουθήσει. Όμως μετά από προτροπή της μητέρας του τον έστρεψε τελικά προς το μπάσκετ (ευτυχώς).

Το 1975 εισήχθη στο καθολικό πανεπιστήμιο του Σίτον Χολ, του οποίου η ομάδα μπάσκετ φημίζεται για τις διακρίσεις της. Αγωνιζόταν με το νούμερο 11, στην Ελλάδα έπαιξε επίσης με το νούμερο 7, το 6 και το 4.Ο ίδιος πάντως λέει πως τυχερός του αριθμός είναι το 32 (Γυμναστική Ακαδημία).

Ξεχώρισε γρήγορα και έγινε ένας από τους καλύτερους καλαθοσφαιριστές του κολεγιακού πρωταθλήματος. Ο προπονητής του, ο Μπίλ Μακίβερ, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάπλαση του χαρακτήρα του και τον βοήθησε να βγάλει από μέσα του την τρέλα που είχε για το μπάσκετ. 

Αγωνιζόταν στη θέση του σούτιγκ γκαρντ και σκόραρε με μεγάλη ποικιλία κινήσεων. Αγαπημένη του κίνηση το τζαμπ σουτ από μέση απόσταση ή το λέι απ με σπάσιμο στον αέρα (πολλές φορές με ολόκληρη την αντίπαλη ομάδα να αμύνεται μπροστά του).

Την περίοδο 1978-79 αναδείχθηκε τρίτος σκόρερ στο κολεγιακό πρωτάθλημα του NCAA με 27,5 πόντους μ.ο. πίσω από τον δεύτερο (και μετέπειτα θρύλο του ΝΒΑ) Λάρι Μπερντ. Στο τέλος εκείνης της σεζόν συμμετείχε στο ντραφτ του NBA και επιλέχθηκε από την ομάδα Boston Celtics μόλις στον τρίτο γύρο της διαδικασίας και συνολικά την 68η θέση. Στο τρέινινγκ καμπ των Σέλτικς έπαιξε μαζί με τον Λάρι Μπέρντ.

Τα πήγε περίφημα μέχρι που τραυματίστηκε στον αστράγαλο και έχασε τη θέση του στο ρόστερ των Σέλτικς από τον Τζέραλντ Χέντερσον. Οι Σέλτικς αποφάσισαν να μην τον κρατήσουν και έμεινε μακριά από τον μαγικό κόσμο του ΝΒΑ. Έτσι αναζήτησε την τύχη του στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Ελλάδα και τον Άρη Θεσσαλονίκης.

Η καταξίωση του στην Ελλάδα 1979-1984.

 Το καλοκαίρι του 1979 οι Ελληνικές ομάδες Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός καιΆρης εκδήλωσαν ενδιαφέρον να εντάξουν στο δυναμικό τους τον μετέπειτα παίχτη Θρύλο του Ελληνικού μπάσκετ.

Με τον Πρωταθλητή Άρη εκείνη την χρονιά να καταφέρνει να του αποσπάσει την υπογραφή του.

Μεγάλο μερίδιο εκείνης της επιτυχίας είχε, όπως έχει πει σε παλιά του συνέντευξη ο ίδιος ο Νίκος Γκάλης, ο Γιώρος Τσιλιγκαρίδης ο άνθρωπος που ανέλαβε για λογαριασμό του Άρη τις διαπραγματεύσεις, όπου πήγε μέχρι την Αμερική να βρει τους γονείς του και να τους μιλήσει, η κίνησή του να πάει δώρο μία εικόνα της Παναγίας ίσως ήταν το ποιο καθοριστικό σημείο στην εξέλιξη της ιστορίας καθώς συγκίνησε τόσο τους γονείς του και ιδιαιτέρως τη μητέρα του Γκάλη που ήταν άρρωστη, όσο και τον ίδιο, διότι έδειξε ποιο ανθρώπινο και ταπεινό χαρακτήρα αντί για ένα σκληρό και ψυχρό επαγγελματικό πρόσωπο. 

«Με πλησίασαν με πολύ ανθρώπινο τρόπο, επέλεξα τον Άρη παρότι τα χρήματα ήταν λιγότερα σε σχέση με αυτά που μου έδιναν ο Παναθηναϊκός ή ο Ολυμπιακός» είχε πει στη συνέντευξη μετά από χρόνια.

Την πρώτη του σεζόν στην Ελλάδα αναδείχθηκε 3ος σκόρερ στο ελληνικό πρωτάθλημα. Από την επόμενη χρονιά όμως έγινε ο πρώτος σκόρερ του ελληνικού πρωταθλήματος και συνέχισε να κατακτά την πρώτη θέση για 11 συνεχόμενα έτη συνολικά.

Ολοκλήρωσε την περίοδο 1980-81 με 44 πόντους μ.ο. σημειώνοντας την καλύτερη επίδοση σε συγκομιδή πόντων σε μέσο όρο στην καριέρα του. Την περίοδο 1981-82 ο Γκάλης αγωνίστηκε με τον Άρη εναντίον του Ιωνικού Νικαίας που έληξε με σκορ 114-113 υπέρ του Άρη και υπήρξε ένας από τα πιο αξιομνημόνευτους αγώνες της εποχής.

Ο Νίκος Γκάλης σημείωσε 63 πόντους για τον Άρη και ο Παναγιώτης Γιαννάκης 72 για τον Ιωνικό Νικαίας. Τα τρία πρώτα του χρόνια στην Ελλάδα δεν κατάφερε να γνωρίσει επιτυχίες σε συλλογικό επίπεδο καθώς η ομάδα του Παναθηναϊκού διατηρούσε την πρώτη θέση, όμως το 1983 αναδείχθηκε για πρώτη φορά πρωταθλητής Ελλάδας με την ομάδα του Άρη. Στον Άρη αγωνίστηκε συνολικά 13 χρόνια, που αποτέλεσαν τη χρυσή εποχή για τους κιτρινόμαυρους της Θεσσαλονίκης.

Ο Γκάλης τούς οδήγησε στην κατάκτηση οκτώ πρωταθλημάτων και έξι Κυπέλλων, αλλά το μεγάλο του όνειρο, η κατάκτηση ενός Ευρωπαϊκού, δεν πραγματοποιήθηκε, αν και η ομάδα αγωνίσθηκε τρεις φορές σε φάιναλ-φορ. Με την εθνική Ελλάδος συμμετείχε στο Ευρωμπάσκετ 1983 και αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης. Την επόμενη χρονιά ο Άρης ήταν φαβορί για να κατακτήσει το πρωτάθλημα όμως το έχασε από τον Παναθηναϊκό, στον αγώνα μπαράζ της Κέρκυρας ενώ εξίσου οδυνηρή για το σύλλογο ήταν και η απώλεια του κυπέλλου στον λεγόμενο τελικό των "ξυρισμένων κεφαλιών". 

Το χρυσό του Ευρωμπάσκετ 1987.

Το 1987 υπήρξε μια από τις πιο σπουδαίες χρονιές στην καριέρα του Γκάλη αλλά και στην ιστορία της ελληνικής καλαθοσφαίρισης.

Μετά από την επιτυχημένη σεζόν του με τον Άρη αγωνίστηκε στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας με την εθνική Ελλάδας.

Ο Γκάλης αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ (με μ.ο. 37 πόντους) και MVP της διοργάνωσης και η Εθνική Ελλάδας αναδείχθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης, πέρα από κάθε προγνωστικό.

Με κορυφαίο αθλητή μακράν το Νίκο Γκάλη η εθνική Ελλάδος που δεν είχε έως τότε καμιά διάκριση σε επίπεδο κορυφής, επικράτησε απέναντι σε ομάδες με τεράστια ιστορία στο θεσμό όπως η Σοβιετική Ένωση και η Γιουγκοσλαβία. Αναδείχθηκε κορυφαίος Ευρωπαίος καλαθοσφαιριστής για το 1987.

Πλέον και τυπικά αποτελούσε έναν από τους κορυφαίους αθλητές του ευρωπαϊκού μπάσκετ. 

Δύο χρόνια αργότερα, η Εθνική με ηγέτη και πάλι τον Γκάλη κατέλαβε τη δεύτερη θέση στο Ευρωμπάσκετ του Βελιγραδίου.

Στην ελίτ της Ευρώπης.

Το 1989 στο φάιναλ φορ του Μονάχου ο Άρης κατέκτησε την 3η θέση στο Κύπελλο Πρωταθλητριών και αυτή είναι η καλύτερη επίδοση στην ιστορία του συλλόγου στην κορυφαία ευρωπαϊκή διοργάνωση. Το καλοκαίρι του 1989 ο Γκάλης αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ στο Ευρωμπάσκετ και οδήγησε την εθνική Ελλάδος στην κατάκτηση του ασημένιου μεταλλίου.

Η διάκριση θεωρήθηκε ανάλογης αξίας με την κατάκτηση της πρώτης θέση του 1987 καθώς οι αντίπαλοι υπήρξαν ακόμα πιο ισχυροί και το επίπεδο πιο δύσκολο. Στον ημιτελικό απέναντι στη Σοβιετική Ένωση ο Γκάλης σημείωσε 45 πόντους, εξασφαλίζοντας το ασημένιο μετάλλιο και αποδεικνύοντας ότι η Εθνική Ελλάδος ανήκε πλέον στις κορυφαίες εθνικές ομάδες της Ευρώπης.

Το 1991 ο Γκάλης κατέκτησε το τελευταίο του πρωτάθλημα Ελλάδας και αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος σημειώνοντας την 3η καλύτερη επίδοση στην ιστορία του θεσμού με 46 πόντους ενάντια στη Λιμόζ. Με την εθνική Ελλάδος ο Γκάλης αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ στο Ευρωμπάσκετ 1991 για τέταρτη φορά στην καριέρα του. Την ίδια χρονιά ψηφίστηκε μέσα στους 50 κορυφαίους καλαθοσφαιριστές στην ιστορία της ΦΙΜΠΑ από το επίσημο περιοδικό της FIBA Magazine.

Το 1992 αναδείχθηκε κυπελλούχος Ελλάδας και για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια δεν αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ απουσιάζοντας και από την πρώτη πεντάδα των πρώτων σκόρερ. Στο τέλος της χρονιάς αποχώρησε από τον Άρη καθώς το συμβόλαιο του δεν ανανεώθηκε.

Αναγεννητής του Παναθηναϊκού.

Ο Γκάλης κατηφόρισε στην Αθήνα και το 1992 εντάχθηκε στη δύναμη του Παναθηναϊκού,δεύτερο και τελευταίο σταθμό της καριέρας του στην Ελλάδα. Το μπασκετικό τριφύλλι εκείνη την περίοδο προσπαθούσε να ξαναβρεί τη χαμένη του αίγλη υπό την καθοδήγηση των αδελφώνΓιαννακόπουλων.

Η χρυσή εποχή του Άρη είχε παρέλθει και στις εγχώριες διοργανώσεις κυριαρχούσε ο Ολυμπιακός του Σωκράτη Κόκκαλη. Έπαιξε τρεις σεζόν στους πράσινους, με απολογισμό την κατάκτηση ενός Κυπέλλου και τη συμμετοχή του σε ένα φάιναλ φορ.

Το όνειρό του για ένα Ευρωπαϊκό δεν έγινε πραγματικότητα ούτε στον Παναθηναϊκό. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1995 ήλθε σε ρήξη με τον προπονητή του Κώστα Πολίτη. Στις 18 Οκτωβρίου 1994 σε αγώνα με τους Αμπελόκηπους ο Γκάλης δεν ξεκίνησε ως βασικός και θεωρώντας άδικη τη συμπεριφορά του προπονητή αποχώρησε από το γήπεδο στα μισά του παιχνιδιού, εγκαταλείποντας την ομάδα και οριστικά το ελληνικό μπάσκετ.

Μετά την αποχώρηση

Το 2004 μετέφερε την Ολυμπιακή Φλόγα ως πρώτος λαμπαδηδρόμος μέσα στο Ολυμπιακό Στάδιο για την τελετή έναρξης της διοργάνωσης.

Το 2007 τιμήθηκε με το μετάλλιο τιμής στην Ευρωλίγκα και έγινε μέλος του ευρωπαϊκού Hall of Fame της ΦΙΜΠΑ κατά την πρώτη επιλογή του θεσμού. Το 2013 έγινε υποψήφιος για να ενταχθεί στο Hall of Fame του NBA. Στις 7 Μαϊου του 2013 διοργανώθηκε από την ΚΑΕ Άρης εκδήλωση προς τιμήν του.

Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο κατάμεστο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο της Θεσσαλονικής, παρεβρέθησαν μεγάλα αστέρια της ιστορίας του Ευρωπαϊκού μπάσκετ (όπως οι Παναγιώτης Γιαννάκης, Ντίνο Ράτζα, Ζέλικο Ομπράντοβιτς, Στόγιαν Βράνκοβιτς, Ντορόν Τζαμσί, Ρισάρ Ντακουρί, Φρεντερίκ Φορτέ, Αλεξάντερ Βολκόφ, Τζόρντι Βιγιακάμπα, Οντι Νόρις κ.α.). Στα πλαίσια της εκδήλωσης διεξήχθη φιλικός αγώνας μεταξύ Άρη καιΛιμόζ. O Νίκος Γκάλης δήλωσε "Αυτό είναι το σπίτι μου (σ.σ. το Αλεξάνδρειο) και όλοι (σ.σ. ο κόσμος του Άρη) η οικογένειά μου

. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμή για έναν αθλητή από τη στιγμή που η αγαπημένη του ομάδα κρεμάει ψηλά τη φανέλα του", ενώ ύστερα από απόφαση της Ελληνικής κυβέρνησης, η κεντρική σάλα του Αλεξανδρείου (ο αγωνιστικός χώρος) μετονομάστηκε σε Σάλα Νίκος Γκάλης (Nick Galis Hall), προς τιμήν του Νίκου Γκάλη.

Είπαν για τον Νίκο Γκάλη...

Σεργκέι Μπέλοφ (σπουδαίος σοβιετικός καλαθοσφαιριστής και προπονητής): «Τον θαυμάζω. Όταν παίζει ένας με έναν είναι ανίκητος. Δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι ένας παίκτης θα μπορούσε να τα βάλει με όλη τη Σοβιετική Ένωση.»
Αλεξάντρ Γκομέλσκι (σοβιετικός προπονητής): «Ο Γκάλης είναι παίχτης του 21ου αιώνα.» (1987)
Ντράζεν Πέτροβιτς (διάσημος Κροάτης μπασκετμπολίστας): «Θέλω να είμαι συμπαίκτης του Γκάλη. Να του δίνω ασίστ και αυτός να σκοράρει.»
Αζα Πέτροβιτς (Κροάτης μπασκετομπολίστας και προπονητής): «Ο Ντράζεν είναι αδελφός μου, αλλά ψηφίζω τον Γκάλη.»
Μπομπ Μακ Αντού (αμερικανός παίκτης του ΝΒΑ): «Ο Γκάλης κάνει πράγματα, που ούτε οι παίκτες των Σέλτικς και των Λέικερς μπορούν να κάνουν.»
Μάικλ Τζόρνταν (ο κορυφαίος καλαθοσφαιριστής όλων των εποχών): «Δεν περίμενα να βρω ένα τόσο σπουδαίο παίκτη στην Ευρώπη.»
Γιώργος Αμερικάνος (παλαίμαχος καλαθοσφαιριστής): «Ο άνθρωπος είναι κομπιούτερ! Αν έπαιζε μαζί μας στην ΑΕΚ του '60 θα ήμασταν αήττητοι.»
Βασίλης Γκούμας (παλαίμαχος καλαθοσφαιριστής): «Αν παίζαμε μαζί θα σκοράραμε 300 πόντους σε κάθε παιχνίδι!»
Όντι Νόρις (παλαίμαχος αμερικανός καλαθοσφαιριστής): «Έχω δει πολλούς παίχτες στην καριέρα μου, αλλά αυτά που κάνει ο Γκάλης στο παρκέ, μόνο δύο ή τρεις παίχτες μπορούν να τα κάνουν.»
Ρούουντ Χαρεβάιν (Ολλανδός προπονητής): «Βρήκα τρόπο για να σταματήσω τον Γκάλη. Θα τον κλειδώσω στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του κι έτσι δεν θα έλθει στο γήπεδο.»

 Στατιστικά

Έπαιξε σε 854 επίσημα παιγνίδια και σημείωσε 25.995 πόντους, 30.4 κατά μέσο όρο.

Σε 384 αγώνες στη μεγάλη κατηγορία του μπάσκετ σημείωσε 12.849 πόντους (33,4 κατά μέσο όρο) και είναι ο πρώτος σκόρερ όλων των εποχών.

Αγωνίσθηκε 168 φορές με την Εθνική Ελλάδας, με μέσο όρο πόντων 30,46.

Αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1986 και στα Ευρωπαϊκά του 1983, 1987, 1989 και 1991.

Ρεκόρ πόντων σε ένα αγώνα: 62, στον αγώνα Άρη - Ιωνικού το 1981. Στον ίδιο αγώνα ο μελλοντικός του συμπαίκτης στον Άρη Παναγιώτης Γιαννάκης σημείωσε 73 πόντους για λογαριασμό της ομάδας της Νίκαιας.
Ρεκόρ πόντων σε Ευρωπαϊκό Αγώνα: 57, το 1981, στον αγώνα Άρη-Βενέτσια για το κύπελλο Κόρατς.

Τίτλοι

Πρωταθλήματα Ελλάδας: 1983, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991.
Κύπελλο Ελλάδας: 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1993.
MVP (Ελληνικό Πρωτάθλημα): 1988, 1989, 1900, 1991.
Ευρωμπάσκετ: 1987.
MVP Ευρωμπάσκετ: 1987.

 1ος Σκόρερ

11 φορές Πρώτος σκόρερ Ελληνικού πρωτθλήματος: 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991
2 φορές πρώτος σκόρερ Κυπέλλου Πρωταθλητριών: 1992, 1994
4 φορές Πρώτος σκόρερ Ευρωμπάσκετ: 1983, 1987, 1989, 1991
1 φορά Πρώτος σκόρερ Μουντομπάσκετ: 1986

krinibc