Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνθρωπο και η συχνότητά του αυξάνει με υψηλότερο ρυθμό από οποιονδήποτε άλλον τύπο καρκίνου. Τα καλά νέα, ωστόσο, είναι ότι εάν διαγνωσθεί έγκαιρα, είναι πλήρως ιάσιμος.

Στις Η.Π.Α. καταγράφονται 22 νέα περιστατικά μελανώματος ανά 100.000 ανθρώπους ετησίως, στην Ευρώπη 14, ενώ στην Αυστραλία 47 νέες περιπτώσεις. Το 2016 εκτιμάται ότι θα έχουμε 76.380 νέες εμφανίσεις μελανώματος στις ΗΠΑ, και 10.130 θανάτους από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Στην Ελλάδα περίπου 1.500 άνθρωποι κάθε χρόνο εμφανίζουν μελάνωμα.

Αυτά μεταξύ άλλων αποκάλυψαν σε συνέντευξη Τύπου που δόθηκε με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος και την εβδομάδα για την προώθηση της εκστρατείας έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του δέρματος ειδικοί ιατροί της Α΄ Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ., στο Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης.

Ειδικότερα στη συζήτηση συμμετείχαν ο Καθηγητής Δερματολογίας, και Διευθυντής της Κλινικής Δημήτρης Ιωαννίδης και τα μέλη της Κλινικής, δηλαδή ο Πανεπιστημιακός Υπότροφος και γραμματέας της Διεθνούς Εταιρείας Δερματοσκόπησης (International Dermoscopy Society) Αιμίλιος Λάλλας, η Επίκουρη καθηγήτρια και γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Δερματοσκόπησης Ελισάβετ Λαζαρίδου, η Επίκουρη Καθηγήτρια Ελένη Σωτηρίου, οι Λέκτορες Ευστράτιος Βακιρλής και Μιχαήλ Αραμπατζής και η Επιμελήτρια Β΄ Ζωή Απάλλα.

Όπως εξήγησαν, υπάρχουν πολλοί τύποι καρκίνου του δέρματος, οι συχνότεροι όμως είναι τρεις, το μελάνωμα και το βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα. Το μελάνωμα είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου όχι μόνο του δέρματος, αλλά και όλων των οργάνων του οργανισμού, διότι προκαλεί γρήγορα μεταστάσεις και είναι δυνητικά θανατηφόρο. Αντίθετα, τα επιθηλιώματα εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο και εξελίσσονται ως επί το πλείστον τοπικά, ενώ η συχνότητα τους είναι 20 φορές μεγαλύτερη από αυτή του μελανώματος. Στην Ελλάδα καταγράφονται περίπου 30.000 περιστατικά το χρόνο.

Η συγκεκριμένη εβδομάδα που διοργανώνεται κάθε χρόνο από την ελληνική δερματολογική εταιρεία, θα πραγματοποιηθεί φέτος 9 με 13 Μαΐου. Στα πλαίσιά της θα γίνει δωρεάν εξέταση των σπίλων και των όγκων του δέρματος, από ιδιώτες γιατρούς αλλά και νοσοκομειακά ιδρύματα.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να κλείνουν ραντεβού στο τηλεφωνικό κέντρο 2152158523 ή στο 2313308867 για ραντεβού στο Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων.

Τα κλινικά σημεία που μπορεί ο ίδιος ο ασθενής να εντοπίσει και αφορούν στους σπίλους, δηλαδή στις ελιές, συνοψίζονται στον γνωστό κανόνα ABCDE.

Πρόκειται για έναν οδηγό σύμφωνα με τον οποίο είναι δυνατή η αναγνώριση των αρχικών προειδοποιητικών σημείων του μελανώματος. Το γράμμα Α υποδηλώνει την ασυμμετρία (Αsymmetry), το Β το ανώμαλο όριο (Border), το C την πολυχρωμία (Color), το D τη μεγαλύτερη των 5 χιλιοστών διάμετρο (Diameter) και το E υποδηλώνει την την ανύψωση ή την εξέλιξη και αλλαγή (Elevation, evolving). Όπως επισημάνθηκε τα σημεία αυτά γίνονται αντιληπτά, από ένα στάδιο και μετά, γι αυτό και είναι απαραίτητη η έγκαιρη εξέταση και διάγνωση. Όταν πρόκειται για καρκίνους του δέρματος εκτός μελανώματος- έχουμε περιθώριο να επισκεφθούμε το δερματολόγο, αφού εντοπίσουμε τα «σημάδια». Όταν όμως πρόκειται για μελάνωμα κι εμφανιστούν τα ορατά κλινικά χαρακτηριστικά, είναι πολύ πιθανό ο καρκίνος να έχει διηθήσει το κυρίως δέρμα, κάτω από την επιδερμίδα, όπου βρίσκονται αγγεία και νεύρα.

Τα τελευταία χρόνια η διαγνωστική μέθοδος της δερματοσκόπησης, η οποία πραγματοποιείται με το φορητό δερματοσκόπιο ή με ειδικά διαμορφωμένα ψηφιακά δερματοσκόπια αύξησε ιδιαίτερα τη διαγνωστική ακρίβεια των καρκίνων του δέρματος συμβάλλοντας σημαντικά στη έγκαιρη διάγνωσή τους. Η Α΄ Πανεπιστημιακή Κλινική ήταν η πρώτη που εφάρμοσε στην Ελλάδα τη μέθοδο αυτή το 2000 με την αγορά του πρώτου ψηφιακού δερματοσκοπίου, διοργάνωσε πολλά σεμινάρια εκπαίδευσης των ειδικευομένων και ειδικών δερματολόγων και επαιξε κύριαρχο ρόλο στη ιδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Δερματοσκόπησης. Οι προσπάθειες αυτές και η εν γένει επιστημονική δραστηριότητα των μελών της Κλινικής μας στο αντικείμενο αυτό συνετέλεσαν καθοριστικά στην ανάθεση του επόμενου Παγκοσμίου Συνέδριο Δερματοσκόπησης του 2018 στη Θεσσαλονίκη.

Ο καρκίνος του δέρματος εάν διαγνωσθεί έγκαιρα, δηλαδή όσο ευρίσκεται ακόμη στην επιδερμίδα, είναι πλήρως ιάσιμος. Αρκεί μια απλή χειρουργική αφαίρεση για να αποκατασταθεί πλήρως η υγεία του ασθενούς. Έγκαιρη διάγνωση σημαίνει αναγνώριση του όγκου πριν αυτός γίνει «ανησυχητικός» κλινικά, πριν δηλαδή υποπέσει στην αντίληψη του ασθενούς ως ύποπτη βλάβη.

«Όλος ο πληθυσμός συστήνεται να εξετασθεί, κατά προτίμηση με τη χρήση δερματοσκοπίου, ολοσωματικά άπαξ, ενώ κάποιοι ασθενείς χρήζουν επιπλέον και χαρτογράφησης» είπαν οι ειδικοί δερματολόγοι, εξηγώντας ότι «χαρτογράφηση ονομάζεται η ψηφιακή απεικόνιση των σπίλων κλινικά και δερματοσκοπικά». Η χαρτογράφηση διευκολύνει σημαντικά την έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος, ιδίως σε ασθενείς με πολλαπλούς σπίλους. Στη συνέχεια, όσοι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, δηλαδή (όσοι έχουν στο οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό τους καρκίνο του δέρματος, όσοι έχουν πολλές ελιές κι όσοι έχουν πολύ ανοιχτό δέρμα) πρέπει να επανεξετάζονται περιοδικά.

Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία εμπλέκεται σημαντικά στην παθογένεση όλων των όγκων του δέρματος. Η προστασία από την υπερέκθεση στον ήλιο αποτελεί απαραίτητη προληπτική συμπεριφορά για όλους, ιδίως για όσους ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Για τους μη μελανινοκυτταρικούς καρκίνους, δηλαδή τα επιθηλιώματα, η πιθανότητα εμφάνισή τους αυξάνει ευθέως ανάλογα με την αθροιστική ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Όσον αφορά το μελάνωμα, μεγαλύτερο ρόλο παίζει η έντονη περιοδική έκθεση στον ήλιο, όπως κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών και τα εγκαύματα, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία.

Όλοι μας μπορούμε να χαρούμε τον ήλιο και να έχουμε μία φυσιολογική ζωή και βέβαια να απολαύσουμε τις καλοκαιρινές μας διακοπές εάν φροντίσουμε να του δείξουμε τον απαιτούμενο σεβασμό. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι αποφεύγουμε την έντονη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία αλλά και τις υπερβολές (πχ. Ύπνος στην ξαπλώστρα) και χρησιμοποιούμε όλες τις μεθόδους ηλιοπροστασίας (μπλουζάκι, αντηλιακό, σκιερά μέρη). Σύμφωνα με μελέτες κάποιος που δεν χρησιμοποιεί καμία μέθοδο ηλιοπροστασίας είναι σχεδόν βέβαιο ότι στο δεύτερο ήμισυ της ζωής του θα αναπτύξει κάποιον από του μη μελανοκυτταρικούς τύπους καρκίνου του δέρματος.

Κατηγορηματικοί ήταν οι ιατροί και στο θέμα του Solarium. Το solarium συνίσταται, κυρίως, από υπεριώδη ακτινοβολία τύπου Α διαθέτοντας όλες τις αρνητικές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας. Το 2015 στις ΗΠΑ το FDA εξέδωσε σχετική προειδοποίηση συνιστώντας να αποφεύγεται το solarium, ιδιαίτερα πριν από την ενηλικίωση.

Όπως επισημάνθηκε στη Συνέντευξη Τύπου, το Nοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης αν και συγχωνεύτηκε διοικητικά με το Ιπποκράτειο, διαθέτει σε πλήρη λειτουργία εξωτερικά ιατρεία και εργαστήρια (μυκητολογικό, ιστοπαθολογικό, δερματοσκόπησης, κλπ).

Στους χώρους του Νοσοκομείο λειτουργεί επίσης κέντρο υγείας αστικού τύπου ενώ οι κλίνες νοσηλείας μεταφέρθηκαν στο Ιπποκράτειο, χωρίς ιδιαίτερο λόγο, εγκαταλείποντας κενό το μόλις ανακαινισθέν κτήριο της Βίλλας Χατζηλαζάρου, το οποίο εδωρήθη από την οικογένεια στο Δημόσιο, με την προϋπόθεση της στέγασης του Νοσοκομείου Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων.

Στην Α΄ Πανεπιστημιακή Κλινική του Α.Π.Θ. πραγματοποιούνται 10 τακτικά και 10 ειδικά εξωτερικά ιατρεία εβδομαδιαίως, εκ των οποίων τα 6 υπό την παρουσία φοιτητών. Συνολικά, τα τελευταία έτη, εξετάζονται στην Πανεπιστημιακή Κλινική περί τους 2500 ασθενείς μηνιαίως.

Επιπλέον, τα μέλη της Κλινικής προχώρησαν στη υποβολή των ακόλουθων προτάσεων που, όπως ανέφεραν, συνάδουν με την τρέχουσα οικονομική συγκυρία και επιλύουν ταυτόχρονα πολλά προβλήματα:

Α) την επαναφορά των κλινών νοσηλείας των ασθενών στο ιδιόκτητο ακίνητο του Ν.Α.Δ.Ν.Θ., για την πλήρη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του Ν.Α.Δ.Ν.Θ. από άποψη υποδομών αλλά και ιστορικής διαδρομής. Τούτο δεν αντίκειται στους ισχύοντες Οργανισμούς, ούτε απαιτεί να ανακτήσει το Ν.Α.Δ.Ν.Θ. διακριτή νομική προσωπικότητα, γενονός που θα επέφερε καινούριες δαπάνες.

Β) την ενίσχυση της λειτουργίας του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου και του Φαρμακείου, ώστε να υποστηριχθεί μερικώς η επαναφορά των Κλινών

Γ) την επαναφορά τουλάχιστον 2 διοικητικών υπαλλήλων από τους πολλούς που «υφηρπάσθησαν» με τη διοικητική ενοποίηση με το Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο.

Μία ενέργεια, όμως, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί άμεσα με ελάχιστο κόστος και θα ανακουφίσει ιδιαίτερα την κοινωνία της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας είναι η επαναλειτουργία της καθημερινής, άλλως πενθήμερης, διευρυμένης λειτουργίας (8 π.μ. - 8 μ.μ.) του Ν.Α.Δ.Ν.Θ., κατόπιν κοινής συμφωνίας του τρόπου διαμόρφωσής της (εξωτερικά - απογευματινά ιατρεία, εφημερία κλπ.), ώστε να εξυπηρετούνται, και μάλιστα με υψηλού επιπέδου παροχές, οι πολίτες που επλήγησαν διπλά από τις μειώσεις των εισοδημάτων τους και τις περικοπές στις παροχές υγείας.