Η σύνταξη, στο σύνολό της, δεν θα χορηγείται με περιουσιακά κριτήρια ωστόσο το «μη ανταποδοτικό» κομμάτι της σύνταξης (ουσιαστικά η κατώτατη σύνταξη που θα εγγυάται το κράτος) θα δίδεται με εισοδηματικά κριτήρια δηλαδή σε σαφώς λιγότερους δικαιούχους σε σχέση με σήμερα). Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Χρόνο με τον χρόνο, θα δημιουργείται ένας… στρατός συνταξιούχων που θα παίρνουν σύνταξη της τάξεως των 230-350 ευρώ τον μήνα.
Μπορεί η κύρια και η επικουρική σύνταξη να μην «συγχωνευτούν» όμως το ποσοστό αναπλήρωσης (δηλαδή το μέρος εκείνο των μισθολογικών αποδοχών που θα λαμβάνει ως σύνταξη ο δικαιούχος, θα υποχωρήσει ενδεχομένως και κάτω από 50% ανοίγοντας έτσι πεδίον δόξης λαμπρό για την επαγγελματική (προαιρετική) ασφάλιση όπως επίσης και για την ιδιωτική. Οι προεκλογικές σκοπιμότητες είχαν ως αποτέλεσμα να χαθεί τις τελευταίες εβδομάδες η αλήθεια για το τι πραγματικά πρόκειται να συμβεί στο ασφαλιστικό αμέσως μετά τις εκλογές. Ακραία σενάρια όπως αυτό για τη θέσπιση ανώτατου πλαφόν στις συντάξεις ή για χορήγηση σύνταξης με βάση περιουσιακά κριτήρια) διαψεύστηκαν μεν χωρίς όμως να αποσαφηνιστεί το είναι αυτό που θα πραγματικά θα συμβεί.
Με βάση το μνημόνιο, πρέπει να εκπληρωθούν δύσκολοι στόχοι οι οποίοι ανεβάζουν τον «λογαριασμό» των μέτρων που πρέπει να ληφθούν ακόμη και πάνω από τα έξι δισεκατομμύρια ευρώ. Μόνο η επιβολή μέτρων που θα αναπληρώσουν τη… ζημιά από την απόφαση του ΣτΕ (έκρινε ως παράνομες τις περικοπές στις συντάξεις που έγιναν μετά το 2012) μπορεί να δημιουργήσει λογαριασμό τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ. Αν προστεθούν τα 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ που έχουμε δεσμευτεί ότι θα περικόψουμε από τη συνταξιοδοτική δαπάνη αλλά και το κόστος από τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στα επικουρικά ταμεία, ο λογαριασμός εκτοξεύεται πάνω από τα έξι δις. ευρώ.
Θεωρείται λοιπόν δεδομένο ότι θα υπάρξουν μέτρα σε δύο κατευθύνσεις:
1. Μέτρα άμεσης απόδοσης που εκτός συνταρακτικού απροόπτου θα πλήξουν εκ νέου τους υφιστάμενους συνταξιούχους και
2. Μέτρα που θα «κουρέψουν» τις συντάξεις των μελλοντικών συνταξιούχων με παρεμβάσεις στον τρόπο υπολογισμού
Ως προς την πρώτη εκκρεμότητα, ανάλογα και με το αποτέλεσμα της κάλπης, θα αποφασιστεί ποιοι θα πληρώσουν τον λογαριασμό; Δύο τα σενάρια: Το πρώτο προβλέπει τη μετατόπιση των βαρών σε αυτούς που έχουν άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης πάνω από ένα επίπεδο (π.χ 1000 ευρώ). Το πλεονέκτημα είναι ότι δεν θίγονται οι πολλοί (σ.σ.: η μεγάλη πλειοψηφία των συνταξιούχων παίρνει κάτω από 1000 ευρώ). Το μειονέκτημα είναι ότι τα ποσοστά της περικοπής στους έχοντες σύνταξη άνω των 1000 ευρώ θα είναι εκρηκτικά ενδεχομένως και πάνω από 30-40%. Πέραν του οικονομικού αντίκτυπου που θα έχει η επιβολή μιας τέτοιας εισφοράς (κατανάλωση, φορολογικά έσοδα κλπ), θα ισοπεδώσει και κάθε κίνητρο για ασφάλιση με καταστροφικές συνέπειες για τα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων.
Το δεύτερο σενάριο, είναι το ακριβώς ανάποδο: Να επιβληθεί μια οριζόντια εισφορά σε όλους τους συνταξιούχους (π.χ της τάξεως του 20%) που θα εξοικονομήσει τα περίπου έξι δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτή η λύση θα δημιουργήσει «στρατιές» δυσαρεστημένων καθώς αυτοί που έχουν άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης κάτω από 1000 ευρώ είναι… εκατομμύρια.
Οι ελληνικές προτάσεις για την τελική λύση που θα δοθεί «μαγειρεύονται» στο πλαίσιο της επιτροπής που έχει συγκροτήσει το υπουργείο Εργασίας και η οποία αναμένεται να δώσει το τελικό της πόρισμα μέσα στον Οκτώβριο. Το πόρισμα βέβαια, δεν θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για την νέα κυβέρνηση πόσο μάλλον όταν οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν ύστερα από διαπραγμάτευση με την τρόικα. Το γεγονός λοιπόν ότι αυτή τη στιγμή όλα είναι στο τραπέζι –εκτός από τους στόχους βέβαια που θα πρέπει να επιτευχθούν δηλαδή οι περικοπές των έξι δισεκατομμυρίων ευρώ αλλά και η μείωση των μελλοντικών συντάξεων- άφησε περιθώρια για σενάρια και πολιτική εκμετάλλευση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι δηλώσεις Αλέξη Μητρόπουλου περί καθιέρωσης περιουσιακού κριτηρίου στη χορήγηση της σύνταξης. Με σκληρή διάψευση, το υπουργείο Εργασίας αμφισβήτησε ότι τίθεται τέτοιο θέμα. Ωστόσο… ξέχασε να επιβεβαιώσει ότι υπάρχει ρητή αναφορά στην επιβολή εισοδηματικών κριτηρίων για τη χορήγηση των κατώτατων συντάξεων όπως επίσης και ότι η αρμόδια επιτροπή για το ασφαλιστικό εξετάζει μέτρα που καθιστούν τη σύνταξη ανταποδοτική παροχή: ότι πληρώνουμε κατά τη διάρκεια του εργασιακού μας βίου, αυτό είναι που θα εισπράττουμε μόλις συνταξιοδοτηθούμε. Στο τραπέζι, βρίσκεται η μείωση των συντελεστών αναπλήρωσης με «αντάλλαγμα» της ισχυροποίησης της επαγγελματικής ασφάλισης (γιατί όχι και της ιδιωτικής).
Εισοδηματικά κριτήρια και 67ο έτος
Τι σημαίνει θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων για την χορήγηση της κατώτατης εγγυημένης σύνταξης; Τον Ιούλιο, νομοθετήθηκε ότι για όσους παίρνουν σύνταξη πριν τα 67, θα εισπράττουν όχι την ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη αλλά μόνο το ανταποδοτικό κομμάτι αυτής. Αυτό το μέτρο θα έχει ως αποτέλεσμα, τουλάχιστον 15.000 άτομα τα οποία θα συνταξιοδοτούνται κάθε χρόνο (περίπου ο ένας στους τέσσερις νέους συνταξιούχους) να εισπράττουν συντάξεις της τάξεως των 230-350 ευρώ μέχρι τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας τους. Και μετά; Με βάση τα σημερινά δεδομένα, η σύνταξη θα αποκαθίσταται στα ελάχιστα εγγυημένα επίπεδα.
Αυτό που αναφέρει όμως το μνημόνιο -η θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων- αλλάζει το σκηνικό. Όποιος δεν πληροί τα εισοδηματικά κριτήρια που θα τεθούν, θα εξακολουθήσει να εισπράττει τις συντάξεις των 230-350 ευρώ και μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους δηλαδή, για πάντα.
fpress