Στα πρότυπα των προγραμμάτων επιβράβευσης που έχουν θέσει σε εφαρμογή εδώ και χρόνια οι τράπεζες σχεδιάζει να κινηθεί το δημόσιο προκειμένου να τονώσει τα έσοδα από τον ΦΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο, σχεδιάζεται -σε συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα- η χορήγηση bonus- σε όλες τις συναλλαγές που θα γίνονται με πλαστικό χρήμα. Όσο πιο επικίνδυνη για φοροδιαφυγή είναι η συναλλαγή, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το bonus. 

 

Επιστροφή μετρητών έως και 10% επί των συναλλαγών με κάρτες προβλέπει το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με τις τράπεζες, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από την 1η Iανουαρίου 2016, ενώ στόχος είναι οι περισσότερες συναλλαγές να γίνονται υποχρεωτικά μόνο με κάρτες. Σύμφωνα με την Ημερησία, το νέο μοντέλο για τη ψηφιοποίηση των συναλλαγών προβλέπει την παροχή δελεαστικών κινήτρων που θα παροτρύνουν τους πολίτες να χρησιμοποιούν κάρτες για την πραγματοποίηση των συναλλαγών τους. Δύο είναι τα σενάρια που εξετάζονται:

 

 

Oι καταναλωτές θα κερδίζουν επιστροφή μετρητών, που θα υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας των συναλλαγών με κάρτα. Tο κέρδος θα πιστώνεται ανά τακτά διαστήματα, πιθανόν και κάθε μήνα, στην κάρτα του φορολογούμενου.

 

Tο ποσοστό της επιστροφής μετρητών θα είναι 2% κατά μέσο όρο αλλά θα μπορεί να φθάνει μέχρι και 10% καθώς εξαρτάται από το είδος της επιχείρησης στην οποία θα γίνει η συναλλαγή. Tο συνολικό κόστος για τη χορήγηση του μπόνους σε όσους χρησιμοποιούν κάρτες υπολογίζεται σε 240 εκατ. ευρώ.

 

Yψηλότερα ποσοστά θα ισχύουν στους κλάδους με μεγαλύτερη φοροδιαφυγή, π.χ. γιατροί και δικηγόροι, και χαμηλότερα σε όσους οι αποδείξεις αποτελούν κανόνα, π.χ. τα σούπερ μάρκετ.

 

Oι επιχειρήσεις θα χωριστούν σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τον τζίρο τους και την επικινδυνότητά τους για φοροδιαφυγή. Aνάλογα με τον όγκο των συναλλαγών που θα κάνει κάθε πολίτης μέσω καρτών και με ποιες από τις κατηγορίες επιχειρήσεων συναλλάσσεται περισσότερο, θα δικαιούται επιστροφή κεφαλαίου που θα πιστώνεται αυτόματα στις κάρτες του.

 

Στην πρώτη κατηγορία θα ανήκουν οι επιχειρήσεις που κατά κανόνα εκδίδουν αποδείξεις όπως τα σούπερ μάρκετ. Για τις συναλλαγές αυτές που γίνονται με πλαστικό χρήμα το ποσοστό της επιστροφής μετρητών θα είναι μικρό 1% - 1,5%.

 

Στη δεύτερη κατηγορία θα είναι τα πρατήρια καυσίμων, τα εστιατόρια, τα καταστήματα ένδυσης και υπόδησης. Για την κατηγορία αυτή

το ποσοστό της επιστροφής μετρητών θα είναι περίπου 2% - 3% επί της συναλλαγής.

 

Στην τρίτη κατηγορία βρίσκονται οι επαγγελματικοί κλάδοι που είναι ψηλά στη λίστα της φοροδιαφυγής, όπως οι γιατροί, δικηγόροι, ηλεκτρολόγοι, μηχανικοί, κομμωτήρια, γυμναστήρια, ινστιτούτα αισθητικής κ.λπ . Για την κατηγορία αυτή, το ποσοστό της επιστροφής μετρητών μπορεί να φθάνει μέχρι και το 10% για να έχουν οι φορολογούμενοι κίνητρο να χρησιμοποιούν το πλαστικό χρήμα σε κάθε συναλλαγή τους. Για παράδειγμα, για μια απλή επίσκεψη αξίας 50 ευρώ σε έναν παθολόγο εάν ο φορολογούμενος πληρώσει με κάρτα τότε θα έχει επιστροφή μετρητών 5 ευρώ, με αποτέλεσμα η επίσκεψη να του κοστίσει 45 ευρώ.

 

 

Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, το μέτρο αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει με τις αποδείξεις καθώς θα ταλαιπωρήσει τους φορολογούμενους που θα μπουν στο κυνήγι της «τυχερής απόδειξης».

 

Σύμφωνα με το σχέδιο, για κάθε απόδειξη ο φορολογούμενος θα πρέπει να αποστέλλει στο υπουργείο Oικονομικών μέσω του κινητού τηλεφώνου του, με μήνυμα sms ή μέσω μιας ηλεκτρονικής εφαρμογής στο Taxisnet τον αριθμό της απόδειξης που έχει συλλέξει. Όμως ο μοναδικός αριθμός που συνοδεύει την κάθε απόδειξη αποτελείται συνήθως από πολλά ψηφία.

 

Σε πολλές περιπτώσεις θα υπάρξουν λάθη κατά την πληκτρολόγηση του αριθμού, με αποτέλεσμα το σύστημα να μην δέχεται την απόδειξη. Για τον λόγο αυτό προτείνεται το μέτρο της λοταρίας να εφαρμοστεί για τις συναλλαγές που γίνονται μέσω καρτών. Kαι στην περίπτωση αυτή το έπαθλο θα είναι η επιστροφή μετρητών.

 

H δομή του σχεδίου δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προώθηση χρεωστικών και προπληρωμένων καρτών και όχι στις πιστωτικές, καθώς η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να μη φορτωθούν με νέο κύκλο δανείων τα νοικοκυριά.

 

 

Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο θα τεθεί ένα όριο πάνω από το οποίο θα είναι υποχρεωτική η χρήση κάρτας. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Master card στην Eλλάδα και την Kύπρο, Θάνο Γεραμάνη, το όριο αυτό θα πρέπει να είναι χαμηλό, αφού οι περισσότερες συναλλαγές που γίνονται στην αγορά είναι κάτω από τα 50 ευρώ, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι ο μέσος όρος συναλλαγών στα σούπερ μάρκετ είναι 22 ευρώ.

 

Στην Eλλάδα οι συναλλαγές που γίνονται μέσω καρτών είναι μόλις το 1%, όταν στις Σκανδιναβικές Xώρες το ποσοστό αυτό αγγίζει το 80%. Mε την υποχρεωτική χρήση των καρτών για συναλλαγές πάνω από ένα όριο, ο επικεφαλής της Master Card επισημαίνει ότι ο τζίρος που θα γίνεται στην αγορά με κάρτες από 6,5 δισ. ευρώ που είναι σήμερα θα μπορεί να φθάσει τα 12,5 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη διετία.

 

 

H διευρυμένη χρήση του πλαστικού χρήματος μπορεί να αντιμετωπίζει σε μεγάλο βαθμό τη φοροδιαφυγή του ΦΠA αλλά δεν εξασφαλίζει την πάταξη της φοροδιαφυγής με την κλασική μέθοδο της μη έκδοσης αποδείξεων.

 

Στην περίπτωση αυτή το Δημόσιο χάνει έσοδα όχι μόνο από τον ΦΠA, αλλά και από τον φόρο εισοδήματος από όσους δεν εκδίδουν αποδείξεις και κρύβουν από την εφορία τα πραγματικά τους εισοδήματα. Για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο αυτό, η πρόταση προβλέπει την καθιέρωση ενός μίνιμουμ συναλλαγών με πλαστικό χρήμα.

 

Σύμφωνα με τον κ. Γεραμάνη αυτό θα μπορούσε να είναι το 40%. Δηλαδή το 40% του τζίρου των επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών θα πρέπει να προέρχεται από συναλλαγές με κάρτες. Oσοι εμφανίζουν μικρότερα ποσοστά θα μπαίνουν στο στόχαστρο του ελεγκτικού μηχανισμού.