Το ένα σκέλος του προβλήματος έχει να κάνει με τις αθρόες αναλήψεις οι οποίες έχουν ήδη ξεπεράσει τα 33 δισεκατομμύρια ευρώ μέσα σε έξι μήνες. Υπάρχει και το δεύτερο σκέλος: Η εκτόξευση των κόκκινων δανείων αλλά και οι μαζικές ρυθμίσεις στις οποίες προχωρούν οι τράπεζες, έχουν ως αποτέλεσμα τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να παραμένουν στο… ύψος τους παρά το γεγονός ότι η χορήγηση «φρέσκου χρήματος» υπό μορφή δανείων έχει παγώσει.

Αυτό σημαίνει ότι η «ψαλίδα» ανάμεσα στα δάνεια και στις καταθέσεις έχει διευρυνθεί ήδη στα εξωφρενικά επίπεδα των 77 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα 47 δισεκατομμύρια ευρώ που ήταν τον περασμένο Νοέμβριο. Αυτά τα 77 δισεκατομμύρια ευρώ, οι τράπεζες πρέπει να τα καλύπτουν, κάτι που προς το παρόν γίνεται με τα δανεικά από τον πανάκριβο ELA. Όσο όμως παραμένει αυτή η τεράστια ψαλίδα, τόσο περιορίζονται οι πιθανότητες να ξεκινήσει και πάλι η χορήγηση φρέσκων δανείων τα οποία και είναι απαραίτητα για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

ΨΑΛΙΔΑ. Από τότε που μπήκε η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, είναι η δεύτερη φορά που το υπόλοιπο των δανείων προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ξεπερνάει σε τόσο μεγάλο βαθμό τις καταθέσεις. Χειρότερα «ανοίγματα» είχαν καταγραφεί μόνο την περίοδο του Μαΐου και του Ιουνίου του 2012 με τις διπλές βουλευτικές εκλογές οι οποίες είχαν επαναφέρει και πάλι στο προσκήνιο το ενδεχόμενο του Grexit. Τότε, το υπόλοιπο των δανείων έφτασε (τον Ιούνιο του 2012) να ξεπερνάει το υπόλοιπο των καταθέσεων κατά 89,16 δισεκατομμύρια ευρώ. Χρειάστηκαν περισσότερα από δύο χρόνια για να περιοριστεί και η πάλι η ψαλίδα κάτω από τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ. Και πώς συνέβη αυτό;

• Με τη «δειλή» επιστροφή καταθέσεων. Τον Ιούνιο του 2012, οι καταθέσεις σημείωσαν «χαμηλό» στα 150 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι 183 δισεκατομμυρίων ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2011. Και τότε, ο κίνδυνος του grexit είχε κοστίσει στο τραπεζικό σύστημα την απόσυρση 33 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ουδέποτε επανήλθαν αυτά τα χρήματα. Χρειάστηκε ένας χρόνος για να φτάσουν οι καταθέσεις στα 163-164 δισεκατομμύρια ευρώ και από τότε ουδέποτε καταγράφηκε υψηλότερο ποσό μέχρι και τον περασμένο Νοέμβριο που ξεκίνησε και πάλι η μεγάλη «κατρακύλα» (σ.σ αυτή τη στιγμή οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων εκτιμάται ότι βρίσκονται στα επίπεδα των 130 δις. ευρώ ενδεχομένως και χαμηλότερα)

• Με την επανέναρξη της διαδικασίας εξυπηρέτησης των δανείων. Τον Ιούνιο του 2012, τα συνολικά χρέη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, έφταναν στα 240 δισεκατομμύρια ευρώ. Έναν χρόνο αργότερα το αθροιστικό ποσό των οφειλών είχε πέσει στα 223 δισεκατομμύρια ευρώ και δύο χρόνια αργότερα στα 213 δισεκατομμύρια ευρώ. Περίπου σε αυτά τα επίπεδα βρισκόμαστε και σήμερα. Δηλαδή, εδώ και περίπου έναν χρόνο, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δεν εμφανίζονται να αποπληρώνουν οφειλές παρά το γεγονός ότι νέες χορηγήσεις δεν υπάρχουν και αν υπάρχουν δίδονται με το…σταγονόμετρο.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ. Στο ευνοϊκό σενάριο της επίτευξης συμφωνίας με τους δανειστές, πολλοί πιστεύουν ότι ένα μεγάλο μέρος των καταθέσεων μπορεί να επιστρέψει στο τραπεζικό σύστημα. Ωστόσο, έντονος είναι ο προβληματισμός σχετικά με τον χρόνο που θα απαιτηθεί για να κλείσουν οι πληγές που άνοιξαν.

Τα επιχειρήματα που ενισχύουν αυτόν τον προβληματισμό είναι τα εξής:

• Ακόμη και αν φύγει από τη μέση η αβεβαιότητα περί Grexit, υπάρχει η αβεβαιότητα περί φορολογικής μεταχείρισης. Μετά τη «γκάφα» των προηγούμενων ημερών περί φορολόγησης των τραπεζικών συναλλαγών, ο υπουργός Οικονομικών διαψεύδει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να υπάρξει φόρος ούτε στις συναλλαγές ούτε στις καταθέσεις. Ωστόσο, είναι ανοιχτά μια σειρά από ζητήματα τα οποία η κυβέρνηση δεν έχει ξεκαθαρίσει. Τι θα γίνει για παράδειγμα με το περιουσιολόγιο; Θα αποτυπωθούν όλες οι καταθέσεις σε ένα ηλεκτρονικό σύστημα και ποιος θα είναι ο σκοπός του; Πώς θα λειτουργήσει ο φόρος του 30% για τη «νομιμοποίηση» των καταθέσεων που βρίσκονται στις ελληνικές τράπεζες; Η ψήφιση του μέτρου που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση (σ.σ το νομοσχέδιο εξακολουθεί να βρίσκεται σε διαβούλευση) θα σπρώξει ή όχι και άλλους στο να αποσύρουν τα χρήματά τους;

• Τι θα γίνει με τα κόκκινα δάνεια; Η μόνη λύση που διαφαίνεται στον ορίζοντα είναι αμέσως μετά τη συμφωνία με τους δανειστές, να υπάρξει νέο κύμα μαζικών ρυθμίσεων κυρίως με πρωτοβουλία των τραπεζών. Αυτό όμως σημαίνει ότι θα αποπληρώνονται ακόμη λιγότερα από το οφειλόμενο κεφάλαιο χωρίς να αποκλείεται και η διαγραφή υποχρεώσεων. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα φέρει ακόμη πιο κοντά την ανάγκη για κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών και θα περιορίσει τις δυνατότητες να ανοίξει για τα καλά η στρόφιγγα των νέων χορηγήσεων.

fpress