Ενα κρανίο ηλικίας 55.000 ετών που ανακαλύφθηκε στο Βόρειο Ισραήλ φωτίζει τη μετανάστευση των προγόνων μας από την Αφρική προς την Ευρώπη μέσω της Μέσης Ανατολής.

 

Επιπλέον, αποκαλύπτει ότι ήδη από τότε, προτού συναντηθούν στην Ευρώπη έπειτα από μερικές χιλιάδες χρόνια, ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) είχε επαφές - και σεξουαλικές - με τα ξαδέρφια του, τους Νεάντερταλ, στην Ανατολική Μεσόγειο. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι σύγχρονοι Ευρωπαίοι και Ασιάτες διαθέτουν και νεαντερτάλιο DNA σε ποσοστό 2% ως 4%. Επιπλέον, το εύρημα επιβεβαιώνει πρόσφατες μελέτες που επίσης μιλούν για επαφές ανάμεσα στα δύο είδη την ίδια χρονική περίοδο.

 

Το κρανίο, το οποίο ανήκε πιθανώς σε γυναίκα και βρέθηκε στο μεγάλο προϊστορικό σπήλαιο Μανότ της Δυτικής Γαλιλαίας, είναι ένα από τα αρχαιότερα που έχει ποτέ βρεθεί ότι προέρχονται από τους πρώτους μετανάστες-αποικιστές, που πραγματοποίησαν την τολμηρή έξοδο από τη Μαύρη Ηπειρο.

Οι ερευνητές από πολλές χώρες, με επικεφαλής τον καθηγητή Ανθρωπολογίας Ισραελ Χέρσκοβιτς του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, ανακοίνωσαν πριν από λίγες ημέρες πως η ανακάλυψη δείχνει για πρώτη φορά ότι οι πρόγονοί μας κατοικούσαν στην ίδια περιοχή της Μέσης Ανατολής με τους Νεάντερταλ και, κατά καιρούς, διασταυρώνονταν μαζί τους - τόσο στο κυνήγι για τροφή όσο και σεξουαλικά.

Η ανάλυση του αρχαιότερου ως σήμερα ολοκληρωμένου DNA σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος ζούσε πριν από περίπου 45.000 χρόνια, οδήγησε τους επιστήμονες στην εκτίμηση ότι οι πρώτες επιμειξίες μεταξύ των προγόνων μας (Homo sapiens) και των Νεάντερταλ έγιναν πριν από 50.000 ως 60.000 χρόνια. H ανάλυση βασίστηκε σε μηριαίο οστό που ανακαλύφθηκε το 2008 στην περιοχή Ουστ Ισίμ της Δυτικής Σιβηρίας κοντά στον ποταμό Ιρτίς και προερχόταν από έναν άνδρα κυνηγό-συλλέκτη.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κορυφαίο στον κόσμο παλαιογενετιστή καθηγητή Σβάντε Πάαμπο του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ της Λειψίας, ανέφεραν επίσης ότι η νέα ανάλυση του γονιδιώματος υποστηρίζει τη θεωρία πως οι πρόγονοί μας μετανάστευσαν από την Αφρική στην Ευρώπη πριν από περίπου 60.000 χρόνια.

Ηδη από το 2010 οι πρωτοποριακές γενετικές μελέτες του σουηδικής καταγωγής δρος Σβάντε Πάαμπο έχουν δείξει ότι όλοι οι σύγχρονοι άνθρωποι - εκτός από τους κατοίκους της υποσαχάριας Αφρικής - έχουν στο γενετικό υλικό τους και DNA από τους Νεάντερταλ, λόγω των επιμειξιών που προηγήθηκαν. Το ποσοστό αυτό κυμαίνεται γύρω στο 2% του συνολικού γονιδιώματος και είναι κάπως μεγαλύτερο στους Ασιάτες από ό,τι στους Ευρωπαίους.

Τώρα οι επιστήμονες έγιναν πιο συγκεκριμένοι για το πότε περίπου τα «ξαδέρφια» (Homo sapiens και Νεάντερταλ) έκαναν σεξ για πρώτη φορά. Οι ως τώρα εκτιμήσεις ήταν ότι αυτό συνέβη κάποια στιγμή πριν από 37.000 ως 86.000 χρόνια και η νέα έρευνα δείχνει ότι πιο πιθανό είναι να έγινε πριν από 50.000 ως 60.000 χρόνια.

Ο Σβάντε Πάαμπο ήταν ο πρώτος επιστήμονας που αποκωδικοποίησε πλήρως το γονιδίωμα των Νεάντερταλ οι οποίοι εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 40.000 χρόνια. Η νέα ανάλυση παρέχει μια καλή εκτίμηση για τον ρυθμό με τον οποίο μεταλλάσσεται διαχρονικά το ανθρώπινο DNA. Διαπιστώθηκε ότι αυτός ο ρυθμός είναι πιο αργός από ό,τι είχε εκτιμηθεί ως τώρα με βάση τη μελέτη των απολιθωμάτων.

Αν αυτός ο νέος υπολογισμός είναι σωστός, τότε ο διαχωρισμός των πρώτων ανθρώπων από τους πιθήκους έλαβε χώρα πριν από 10 ως 11 εκατ. χρόνια και όχι πριν από 5 ως 6 εκατ., που είναι η κυρίαρχη σήμερα θεωρία. Επειδή όμως μπορεί ο ρυθμός των γενετικών μεταλλάξεων να μεταβάλλεται διαχρονικά και να μη μένει σταθερός, το ζήτημα παραμένει ανοιχτό έως ότου γίνουν νέες έρευνες.

Πριν από τη νέα ανάλυση, το αρχαιότερο σύγχρονο ανθρώπινο DNA που είχε «διαβαστεί» προερχόταν από ένα αγόρι, το οποίο ζούσε πριν από 24.000 χρόνια, επίσης στη Σιβηρία. Οι επιστήμονες αναρωτιούνται ποιες άλλες εκπλήξεις μπορεί να τους επιφυλάσσει η παγωμένη και αχανής αυτή περιοχή της Ρωσίας, αν αρχίσουν να την ψάχνουν συστηματικά - πράγμα όχι εύκολο.