Θεσσαλονίκη: Πλατάνια και πεύκα μετρούν και... γραπώνουν ρύπους
«Πνιγμένη» από το επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία χρώμιο είναι η πλατεία Αριστοτέλους, όπου επίσης συσσωρεύονται και άλλα βαρέα μέταλλα, όπως για παράδειγμα ο τοξικός μόλυβδος. Αυτό αποδεικνύεται από ευρωπαϊκή έρευνα που έγινε σε Θεσσαλονίκη, Βελιγράδι και Σάλτσμπουργκ, στην οποία καταγράφεται επίσης η... θαυματουργή δράση ορισμένων δέντρων ενάντια στους ρύπους.Η έρευνα εκπονήθηκε από Ελληνες, Σέρβους και Αυστριακούς επιστήμονες, με συντονιστή τον καθηγητή του Τομέα Βοτανικής του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ, dr Θωμά Σαββίδη. Προέκυψε ότι τα φυτά, με κορυφαία τα πλατάνια και τα πεύκα, όχι μόνο μπορούν να καταπολεμήσουν την ατμοσφαιρική ρύπανση, χαρίζοντάς μας έναν καλύτερο αέρα για να αναπνέουμε, αλλά και να τη μετρήσουν!
Τρεις πόλεις
Στο στόχαστρο των επιστημόνων μπήκαν τρεις πόλεις, με πολύ μεγάλες, μέτριες και χαμηλές τιμές ρύπανσης. Το Βελιγράδι αποτελεί μία πόλη με βιομηχανίες που ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα, η οποία επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο λόγω των πολλών, παλαιάς τεχνολογίας οχημάτων που κυκλοφορούν στους δρόμους. Μάλιστα, τα αυτοκίνητα της πρωτεύουσας της Σερβίας κινούνται με βενζίνη που περιέχει μόλυβδο και επιπλέον η πόλη βρίσκεται σε μία περιοχή όπου η κυκλοφορία του αέρα είναι περιορισμένη.
Η Θεσσαλονίκη δεν αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, αλλά ο αέρας της δεν είναι τόσο ρυπασμένος όσο του Βελιγραδίου. Από τη μια ο στόλος των οχημάτων που κυκλοφορούν στους δρόμους της είναι πιο σύγχρονος, από την άλλη διαθέτει δύο σημαντικά πλεονεκτήματα: το Βαρδάρη και τη θάλασσα, που πολλές φορές τη σώζουν.
Το Σάλτσμπουργκ, τέλος, αποτελεί μία μικρή πόλη, χωρίς βιομηχανία, όπου τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν είναι σύγχρονης τεχνολογίας.
Στην έρευνα επισημαίνεται, πάντως, ότι οι ατμοσφαιρικοί ρύποι οι οποίοι περιέχουν επικίνδυνα για την υγεία βαρέα μέταλλα, όπως το χρώμιο, ο μόλυβδος, αλλά και ο σίδηρος και ο χαλκός, εκλύονται από διάφορες ανθρωπογενείς πηγές, όπως η βιομηχανία. Ωστόσο, τον πλέον επιβαρυντικό ρόλο κατέχουν τα οχήματα και τα καυσαέρια που αυτά εκλύουν.
Τα αποτελέσματα
Τα πλατάνια και τα πεύκα, που χρησιμοποιήθηκαν ως μετρητές της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, έδειξαν ό,τι ανέμεναν οι ερευνητές για την καθεμία από τις τρεις πόλεις, με το Βελιγράδι να αποδεικνύεται η πλέον επιβαρυμένη σε τοξικά μέταλλα. Στην πλατεία Αριστοτέλους, όπου έγινε η μέτρηση στη Θεσσαλονίκη, το χρώμιο... περισσεύει και υπάρχει συσσώρευση βαρέων μετάλλων σε υψηλά επίπεδα. Ειδικά ο τοξικός μόλυβδος, εντοπίστηκε από τα δέντρα σε υψηλές τιμές στο Βελιγράδι, με τη Θεσσαλονίκη να ακολουθεί. Πιθανότερο αίτιο για την παρουσία του φαίνεται να είναι η κυκλοφορία οχημάτων παλαιάς τεχνολογίας τα οποία κινούνται με βενζίνη που περιέχει μόλυβδο. Μόλυβδος παράγεται, επίσης, και από την καύση του πετρελαίου.
Αριστοι βιοδείκτες
Τα πλατάνια και τα πεύκα, σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, Θωμά Σαββίδη, αποτελούν άριστους βιοδείκτες για τη μέτρηση της ρύπανσης. «Τα δέντρα είναι αποτελεσματικοί δείκτες για τη μέτρηση ρυπαντών που προέρχονται είτε από την ατμόσφαιρα, είτε από το έδαφος», σημειώνει ο κ. Σαββίδης, ο οποίος υπογραμμίζει ότι το μεγάλο πλεονέκτημα των πλατανιών και των πεύκων είναι το ότι αφενός πρόκειται για μακρόβιους οργανισμούς, αφετέρου αποτελούν διαδεδομένα δέντρα, που τα συναντά κανείς σε διάφορες χώρες, όχι μόνο στην ύπαιθρο αλλά και σε αστικές περιοχές. Ετσι, μπορούν να γίνουν μετρήσεις από ένα και μόνο δέντρο ξανά και ξανά, σε βάθος χρόνου. «Είναι δυνατό να γίνονται συγκρίσεις μετρήσεων που απέχουν μεταξύ τους ακόμα και δεκαετίες, ώστε, τρόπον τινά, να υπάρχει διαχρονικό αρχείο της ρύπανσης σε συγκεκριμένες περιοχές», εξηγεί ο καθηγητής του ΑΠΘ.
Ειδικά για το πεύκο, επισημαίνει ότι αποδείχθηκε καλύτερος δείκτης, αλλά και συσσωρευτής της ρύπανσης και υπογραμμίζει ότι πρόκειται για ένα δέντρο που μπορεί εύκολα να φυτευτεί και να επιβιώσει. «Τα φύλλα του πεύκου, αλλά και του πλάτανου, διαθέτουν τραχιά επιφάνεια, στην οποία οι ρύποι γραπώνονται, σε αντίθεση με άλλα φυτά, τα οποία διαθέτουν λεία φύλλα. Εκεί οι ρύποι ναι μεν επικάθονται, όμως ξεπλένονται πολύ εύκολα, μόλις βρέξει», επισημαίνει ο κ. Σαββίδης.
Οι ερευνητικές μονάδες που συμμετείχαν σε αυτή τη μελέτη, εκτός από τον Τομέα Βοτανικής του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ, ήταν ο Τομέας Οικολογίας του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου και ο Τομέας Γεωγραφίας και Γεωλογίας του Πανεπιστημίου του Σάλτσμπουργκ. Από την ελληνική πλευρά χρηματοδοτήθηκε από το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του ΑΠΘ.
agelioforos.gr