«Μάχη» στις γειτονιές της Θεσσαλονίκης για τα καυσόξυλα

 Πέμπτη 3 Ιανουαρίου, ώρα 13.30, στη δυτική Θεσσαλονίκη, κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό: Ένα ζευγάρι μεσηλίκων κάνει την εμφάνισή του, σε μια αλάνα με μπάζα. Ανάμεσα σε λάστιχα και σπασμένα έπιπλα εντοπίζουν δύο ξύλινες πόρτες και πιάνουν δουλειά. Ο άντρας με ένα τσεκούρι αρχίζει να τις τεμαχίζει, ενώ η γυναίκα κρατά τσίλιες. Μέσα σε λίγη ώρα οι πόρτες μετατρέπονται σε δεκάδες κομμάτια ξύλου, έτοιμα για καύση, τα οποία το ζευγάρι τοποθετεί μέσα σ΄ ένα χαρτοκιβώτιο. 

Άλλο περιστατικό: Συνεργείο αυτοκινήτων στην ανατολική Θεσσαλονίκη ζεστάνει το χώρο με μια σόμπα, αφού πρώτα έχει μαζέψει κλαδιά δέντρων από την περιοχή.

Αυτά τα περιστατικά δεν είναι τα μοναδικά... Είναι πλέον η καθημερινότητα, καθώς αρκετοί είναι οι πολίτες, οι οποίοι μέσα στον δύσκολο χειμώνα, και στην προσπάθειά τους να ζεσταθούν γίνονται «συλλέκτες» ξύλων για θέρμανση, οποιασδήποτε προέλευσης. Ακόμα και βαμμένα ξύλα και νοβοπάν, που είναι γεμάτα χημικά και κατά συνέπεια άκρως επικίνδυνα για την υγεία, ρίχνονται σετζάκια και σόμπες.

Άγνωστος είναι μέχρι στιγμής ο ακριβής αριθμός των Θεσσαλονικέων που επέλεξε, ελέω οικονομικής κρίσης, να θερμαίνεται φέτος το χειμώνα, με τζάκια και σόμπες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος χημικών μηχανικών του ΑΠΘ Δημοσθένη Α. Σαρηγιάννη, εκτιμάται ότι ένα ποσοστό της τάξης του 30% - 40% των πολιτών, χρησιμοποιεί, αυτού του είδους τα μέσα, για να καλύψει πλήρως τις ανάγκες θέρμανσής του. Όπως ανέφερε, ο ίδιος στη Voria, το ποσοστό αυτό είναι ικανό να δημιουργήσει επεισόδια ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με τα αυξημένα ποσοστά των αιωρούμενων σωματιδίων, σε συνδυασμό, πάντα, με τις καιρικές συνθήκες.  

Μόνο το μήνα Δεκέμβριο καταγράφηκαν από τους σταθμούς μέτρησης του τμήματος Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης, 11 επεισόδια ατμοσφαιρικής ρύπανσης και συγκεκριμένα, υψηλές τιμές αιωρούμενων σωματιδίων (PM10 και PM2,5), που ξεπέρασαν ακόμη και τα όρια επιφυλακής.

Ειδικότερα, κόκκινο χτύπησε η ατμοσφαιρική ρύπανση στην πόλη στις 5, 8 ,11,14,15,16 και 24-28 Δεκεμβρίου. «Όλες αυτές τις μέρες, στη Θεσσαλονίκη ξεπεράσαμε αρκετά τις τιμές με βάση το όριο της Ε.Ε. (50 mg/m3)» σημείωσε ο  Προϊστάμενος του τμήματος Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης Μάξιμος Πετρακάκης. Όπως εξήγησε, η λεγόμενη αιθαλομίχλη, είναι ένας συνδυασμός παραγόντων, από τη μια οι πηγές (τζάκια και ξυλόσομπές) και από την άλλη τα μετεωρολογικά δυσμενή δεδομένα (υψηλή υγρασία, άπνοια και θερμοκρασιακή αναστροφή). Ο κ. Πετρακάκης εκτιμά ότι ανάλογα επεισόδια αναμένεται να σημειωθούν και το επόμενο διάστημα στη Θεσσαλονίκη, εφόσον οι καιρικές συνθήκες είναι δυσμενείς.

Διάχυση της ατμοσφαιρική ρύπανσης σε «καθαρές» περιοχές

Ενώ τα αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ10, ήταν ανέκαθεν αυξημένα στο κέντρο, παρατηρούνται πλέον υψηλές τιμές και σε άλλες περιοχές. Όπως ανέφερε, ο καθηγητής του τμήματος χημικών μηχανικών Δημοσθένη Σαρηγιάννη, καταγράφεται μια διάχυση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και κατ επέκταση της επιβάρυνσης της δημόσιας υγείας. «Σε περιοχές, όπως το Πανόραμα, που θεωρούνταν «καθαρότερες και με καλύτερη ποιότητα του αέρα», λόγω της μικρότερης κυκλοφοριακής φόρτισης, πλέον και σε αυτές καταγράφονται υψηλές τιμές» υπογράμμισε.   

Χαρακτηριστικό πάντως της κατάστασης που επικρατεί είναι η αυξημένη ζήτηση καυσόξυλων, καθώς και το γεγονός ότι έχουν πολλαπλασιαστεί οι πωλητές καύσιμης ύλης. Για πρωτοφανείς καταστάσεις κάνει λόγο ο έμπορος καυσόξυλων Ιορδάνης Μποζατζίδη, η επιχείρηση του οποίου δραστηριοποιείται στο χώρο εδώ και 40 χρόνια. «Ανεξέλεγκτα γίνονται όλα, ο κόσμος “ξεπατώνει” τους καυστήρες, βάζει σόμπες, καίει τα πάντα, μαλώνει με τους γείτονες. Είναι ένας πανικός που καμιά χρονιά δεν έχουμε ξαναδεί» σημείωσε. Σύμφωνα με τον ίδιο οι ρύποι δημιουργούνται κυρίως όταν τα ξύλα είναι βρεγμένα, ενώ όπως ανέφερε προβλήματα δημιουργούν και οι καστανιές που δεν είναι κατάλληλα για καύση.

Όπως σημείωσε ο κ. Μποζατζίδης, από πέρσι έχει καταγραφεί μια άνοδο στην πώληση των καυσόξυλων της τάξης του 20%-30%, ποσοστό το οποίο δεν είναι πολύ υψηλό δεδομένου ότι έχουν αυξηθεί και οι μάντρες πώλησης. Όσο για τις τιμές, είναι στα 75 ευρώ/ κυβικό το χύδην και 85 ευρώ σε παλέτα και σάκο.   

 

Ρύποι - δηλητήρια μέσα στα σπίτια με τζάκια και σόμπες

Σε επικίνδυνους θαλάμους αερίων έχουν μετατραπεί τα σπίτια που χρησιμοποιούν τζάκια και σόμπες για τη θέρμανση τους. Οι μέσες τιμές που παρατηρούνται σε αυτά τα σπίτια κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του τζακιού και υπό συνθήκες χαμηλής ρύπανσης του εξωτερικού αέρα κυμαίνονται ανάμεσα σε 50 μg/m3 για τα αιωρούμενα μικροσωματίδια ΡΜ2.5 και 90 μg/m3 για τα σωματίδια ΡΜ10 (το όριο ασφαλείας είναι 20 μg/m3 και 40 μg/m3 αντίστοιχα σύμφωνα με την Κοινοτική νομοθεσία).

Αναφερόμενος στην καύση ανακυκλώσιμων ξύλων ο κ. Σαρηγιάννης έκανε λόγο για εγκληματική ενέργεια στη δημόσια υγεία. «Αν υπολογίσουμε το γεγονός ότι πολλοί καταφεύγουν στην καύση ξύλων εμποτισμένων με χημικά, μιλάμε για έγκλημα που γίνεται μέσα στα σπίτια σε βάρος του εαυτού μας αλλά και σε βάρος των συμπολιτών μας» σημείωσε. Από την πλευρά του ο Προϊστάμενος του τμήματος Περιβάλλοντος του δήμου Θεσσαλονίκης χαρακτήρισε «δηλητήρια» τα αέρια που εκλύονται στην ατμόσφαιρα από την χρησιμοποίηση τέτοιων υλικών.

Σύμφωνα, πάντως, με τον καθηγητή του ΑΠΘ οι επιπτώσεις στην υγεία και κυρίως στο αναπνευστικό σύστημα μπορεί να παρουσιαστούν σε ένα διάστημα 3 - 4 μηνών, ενώ, ακόμα πιο μεγάλη είναι επιβάρυνση στα άτομα που αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα.

Επί ποδός ο δήμος Θεσσαλονίκης

Μετρήσεις για την χημική σύνθεση των αιωρούμενων σωματιδίων της φετινής χειμερινής περιόδου ξεκινά ο δήμος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με καθηγητές του ΑΠΘ και του University οf Southern California. Στόχος της δημοτικής αρχής, σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Περιβάλλοντος Κωνσταντίνο Ζέρβα είναι να υπάρξει μια σαφής εικόνα για την ατμοσφαιρική ρύπανση στη Θεσσαλονίκη, εικόνα η οποία θα διαμορφώσει και τις μετέπειτα κινήσεις της δημοτικής αρχής προς την κεντρική εξουσία. «Αυτή η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Μάρτιο – Απρίλιο , ενώ παράλληλα θα εγκατασταθούν μονάδες μέτρησης των αιωρούμενων σωματιδίων των PM2 στο σταθμό του Επταπυργίου, θα αναλύσουμε όλα τα στοιχεία των τελευταίων χρόνων και θα είμαστε έτσι σε θέση να τεκμηριώσουμε ότι το πρόβλημα είναι από τα τζάκια και θα προτείνουμε μέτρα» τόνισε ο κ. Ζέρβας, σημειώνοντας παράλληλα ότι η Θεσσαλονίκη έχει περισσότερα αιωρούμενα σωματίδια από την Αθήνα.