Οι ηγέτες των 28 κρατών μελών της ΕΕ αναμένεται να καλέσουν να γίνουν «περισσότερες προσπάθειες» για να μειωθούν οι αφίξεις και να επιταχυνθούν οι επαναπατρισμοί παράτυπων μεταναστών από χώρες της Αφρικής, μέσω «συμφωνιών» με αφρικανικές κυβερνήσεις, στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες.

Μετά τη συμφωνία η οποία συνήφθη με την Τουρκία τον Μάρτιο, η οποία μείωσε δραστικά τις αφίξεις προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα, η ΕΕ επιδιώκει τη σύναψη «συμφώνων για τη μετανάστευση» με πέντε χώρες στις οποίες δίνει προτεραιότητα στην Αφρική (τον Νίγηρα, τη Νιγηρία, την Αιθιοπία, το Μαλί και τη Σενεγάλη).

Η επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι παρουσίασε στους ηγέτες των 28 έναν πρώτο απολογισμό των προετοιμασιών για τις συμφωνίες αυτές, κρίνοντας πως έχει ήδη υπάρξει «περισσότερη πρόοδος μέσα στους τελευταίους μήνες απ' ό,τι τα τελευταία χρόνια».

Σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, το οποίο περιήλθε σε γνώση του Γαλλικού Πρακτορείου, οι ηγέτες θέλουν η Μογκερίνι να τους παρουσιάσει στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τον Δεκέμβριο, «τα πρώτα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν σε όρους αφίξεων και επαναπατρισμών».

«Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να μειωθεί ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών, ιδιαίτερα από την Αφρική, και να βελτιωθεί ο δείκτης των επιστροφών» τους στις πατρίδες τους, σύμφωνα με το κείμενο του προσχεδίου.

Για τον σκοπό αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μοχλοί όλα τα «όργανα και τα κατάλληλα εργαλεία» σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών για «την ανάπτυξη και το εμπόριο», αναφέρεται.

Κατά την Μογκερίνι, οι συμφωνίες αυτές θα είναι «αμοιβαία επωφελείς» για την ΕΕ και τα αφρικανικά κράτη, συμβάλλοντας ιδίως να δημιουργηθούν προοπτικές απασχόλησης για τους πολίτες τους και να αποφευχθεί το ενδεχόμενο η μετανάστευση να αποτελεί τη μοναδική τους προοπτική.

Οι συμφωνίες αυτές αναμένεται να είναι «έτοιμες» προς υπογραφή πριν από την άνοιξη, την περίοδο που ξαναρχίσουν οι επικίνδυνες προσπάθειες διάπλου της Μεσογείου μετά το χειμώνα, σημείωσε ένας ευρωπαίος αξιωματούχος.

Η μεταναστευτική διαδρομή από τις ακτές της Λιβύης προς την Ιταλία έχει γίνει και πάλι η βασική οδός προς την Ευρώπη τους τελευταίους μήνες, αφότου οι διελεύσεις μειώθηκαν στο Αιγαίο. Η πίεση δεν μειώνεται για την Ιταλία, όπου έχουν καταμετρηθεί πάνω από 142.000 αφίξεις από την αρχή της χρονιάς, κατά στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης τα οποία δημοσιοποιήθηκαν στις αρχές του Οκτωβρίου.

Στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής αναμένεται επίσης να συμπεριληφθεί η έκκληση προς τα κράτη μέλη να «εντείνουν τις προσπάθειές τους για να επιταχυνθούν οι μετεγκαταστάσεις» των προσφύγων από την Ιταλία και την Ελλάδα σε άλλες χώρες. 

Η πολιτική αυτή, που πολύ απέχει από την επίτευξη των στόχων που είχαν τεθεί πριν από έναν χρόνο, συναντά σθεναρή αντίσταση από κυβερνήσεις χωρών που αντιτίθενται στο σύστημα ανακατανομής των προσφύγων βάσει υποχρεωτικών ποσοστώσεων, προεξαρχούσης της Ουγγαρίας.

«Αποτελεσματική» αλληλεγγύη στο προσφυγικό, έναντι «ευέλικτης» ή «κατ’ επιλογήν» αλληλεγγύης ζήτησε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, επισημαίνοντας παράλληλα ότι «η Ελλάδα κουβαλά όλο το βάρος της Ευρώπης στο προσφυγικό».

Σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι από τις 66.000 θέσεις μετεγκατάστασης προς άλλες χώρες της ΕΕ, έχουν υλοποιηθεί μόνο 5.200. Τόνισε ότι οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται από όλους και όχι μόνο από αυτούς που είναι σε αδύνατη θέση.

«Δεν κάναμε τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για να σφραγίσουμε τη ροή των προσφύγων, αλλά για να αντικαταστήσουμε τις παράνομες ροές με νόμιμες. Αν κάποιοι θέλουν να σφραγίσουν τις προσφυγικές ροές, τότε είναι αναντίστοιχη με τις κοινές μας αρχές», ανέφερε ο πρωθυπουργός σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.