Ασυλο σε όσους το δικαιούνται με εξατομικευμένη και δίκαιη διαδικασία, καμία επαναπροώθηση στην Τουρκία όσων προσφύγων παίρνουν άσυλο, περιοριστικά μέτρα και όχι κράτηση όσο διαρκεί η εξέταση ασύλου στα νησιά, σχεδιασμός μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής πολιτικής υπηρεσίας διαχείρισης κρίσεων.

Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Αμυνας Δημήτρης Βίτσας, υπεύθυνος του Συντονιστικού Οργάνου για τη Διαχείριση της Προσφυγικής Κρίσης, παρουσιάζει στην «Εφ.Συν.» τις βασικές κατευθύνσεις υλοποίησης της συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας, λίγο πριν γίνουν νόμος του κράτους.

• Η Eυρωπαϊκή Ενωση μοιάζει να επιχειρεί να μετατρέψει την Τουρκία σε αποθήκη προσφύγων, καταβάλλοντας υψηλό αντίτιμο σ’ έναν προβληματικό διαχειριστή, ο οποίος, πέραν όλων των άλλων, επαναπροωθεί πρόσφυγες στη χώρα από την οποία προέρχονται ή τους αφήνει να ζουν σε τελείως αναξιοπρεπείς συνθήκες. Εξασφαλίζει μάλιστα η Ευρώπη τη συμφωνία της Ελλάδας, η οποία δείχνει να συμπράττει υπό τον φόβο μήπως μετατραπεί η ίδια σε αποθήκη προσφύγων. Μπορεί να αποτελέσει ρεαλιστική αντιμετώπιση του προσφυγικού μια τέτοια προσέγγιση;

Καμία χώρα δεν πρέπει να μετατρέπεται σε αποθήκη προσφύγων. Σήμερα αναζητούμε πρακτικούς τρόπους διαχείρισης μέχρι να μπορέσει να δοθεί λύση, που δεν είναι άλλη από τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή και την επιστροφή των προσφύγων στις εστίες τους.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πού οφείλεται το προσφυγικό ρεύμα, αλλιώς κινδυνεύουμε να το θεωρήσουμε φυσικό φαινόμενο, δεν μπορούμε όμως και να αδρανήσουμε μπροστά σε μια ανθρωπιστική κρίση, στο όνομα μιας πολιτικής διαφωνίας. Το προσφυγικό είναι ανθρωπιστικό ζήτημα και δεν μπορεί να συνδέεται με άλλες επιδιώξεις. Θα ήταν λάθος, για παράδειγμα, να το συνδέσει η Ελλάδα με την αξιολόγηση ή η Τουρκία με άλλα ζητήματα που την απασχολούν.

Ενας λόγος που θεωρείται το προσφυγικό τόσο μεγάλο πρόβλημα στην Ευρώπη είναι πως η Ευρώπη είναι η μόνη ήπειρος που κρατά στατιστικά στοιχεία. Στην Ασία και την Αφρική υπήρχαν μετακινήσεις δεκάδων εκατομμυρίων τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν αποτυπώνονται πουθενά, ενώ στην Ευρώπη εμφανίζεται μια ποσοστιαία αύξηση όσων εισέρχονται και, με την κατάλληλη διαχείριση, δημιουργείται φόβος.

Ο δημοκρατικός και προοδευτικός κόσμος πρέπει σήμερα να υπερασπιστεί τα κεκτημένα που υποχωρούν, όχι να δρα υπό το καθεστώς φόβου. Αυτό έχει από τη μια να κάνει με συγκεκριμένες επιλογές δράσης σε πρακτικό επίπεδο, αλλά και με τη συνολική προσπάθεια για αναδιάταξη των συσχετισμών, οι οποίοι σε τελική ανάλυση διαμορφώνουν το πλαίσιο της δράσης.

• Η συμφωνία Ε.Ε. και Τουρκίας ενέχει σοβαρούς κινδύνους παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου. Διεθνείς οργανισμοί του κύρους της Υπατης Αρμοστείας και του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπως και το σύνολο των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προειδοποιούν πως η επιστροφή προσφύγων στην Τουρκία βάζει σε κίνδυνο τη ζωή τους και παραβιάζει τα δικαιώματά τους. Θα συμπράξει η Ελλάδα σε τέτοιες πρακτικές;

Αναζητούμε τον τρόπο να είμαστε εντός της συμφωνίας και ταυτόχρονα εντός του Διεθνούς Δικαίου που καθορίζει τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών. Εχει συγκροτηθεί νομική ομάδα που επεξεργάζεται τον τρόπο υλοποίησης της συμφωνίας σ’ αυτήν την κατεύθυνση.

Το Διεθνές Δίκαιο θέτει ορισμένα δεδομένα, για παράδειγμα ότι η διαδικασία εξέτασης ασύλου είναι εξατομικευμένη, γιατί μια χώρα μπορεί να είναι ασφαλής για κάποιον υπήκοό της και όχι για άλλον. Είναι αδιανόητο να επιτρέψουμε, για παράδειγμα, να επιστραφεί ένας γκέι στο Ιράν.

Ο καθένας που έρχεται μπορεί να κάνει αίτημα ασύλου. Αν απορριφθεί, έχει το δικαίωμα της έφεσης. Αν γίνει δεκτό, είτε στον πρώτο είτε στον δεύτερο βαθμό, θα πάρει άσυλο, δεν θα επιστραφεί στην Τουρκία. Αυτό ορίζει το Διεθνές Δίκαιο, δεν υπάρχει άλλη επιλογή.